Skip to main content

HISTORIE

Foto Kasteel Elsloo 1931© Nationaal Archief / Collectie Spaarnestad/ANP/Leeflang

Landschap en Maas

Deel 52: Van Postbaan tot autoweg.

De aanleg van de Postbaan in de 18e eeuw deed veel veranderen in de oriëntatie van de wegen in Elsloo en Catsop. De oude doorgaande noord-zuid route (de Gemeyn Heerstraat)  verviel tot een veldweg. Er kwamen nieuwe wegen en bestaande (veld) wegen namen in belang toe en ontwikkelden zich tot doorgaande wegen. Het belangrijkste nieuwe snijpunt van wegen werd het punt bij het huidige Restaurant Ruimzicht in de heide. Het verkeer tussen Roermond en Maastricht ging voortaan niet meer over de Heerstraat vlak langs de Maasdorpen maar nu meer oostelijker langs de rand van de heide. De  Postbaan kwam vanaf Maastricht tot op het Wolfeinde (bij de stoplichten aan de Rijksweg) in Beek.

De postbaan van Maastricht naar Beek. Later volgt de Rijksweg dit trace. Nu loopt hier voor een groot deel de autoweg.

Op het Wolfeinde kon men de oude route naar Geleen blijven volgen (via de Heirstraat van Beek)  of de Postbaan vervolgen. Daarvoor moest men vanaf dit punt via de Stationstraat van Beek. Dan na het spoor naar rechts ( nu de Sanderboutlaan waarlangs ook een halte lag om paarden te verwisselen, zijnde de huidige in verval verkerende hoeve Roebroek, De Heihof). Vervolgens voerde hij over het  verkeers-plein Kerensheide om  bij de Macintosch over het DSM terrein verder te gaan (dit stuk bestaat nog).

Afbeelding. Anno 1803, in rood de oude postbaan. In geel de route Elsloo Sittard. In het rode kader het Dorine Verschureplein, in het gele kader de spoorwegovergang bij Beek en in het blauwe kader herberg de Heihof (nu hoeve Roebroek). Duidelijk is ook het Steinderbos zichtbaar. De weg volgt de grens van het laatste stuk onontgonnen Graetheide.

Vanuit Elsloo was de nieuwe weg naar het noorden te bereiken via de Koolweg/Mauritsweg. Naar het zuiden naar Beek volgde men de huidige  Schutterskampweg (tussen de Stationsstraat en de spoorlijn). Na de aanleg van de Rijksweg van Beek naar Sittard in de 19e eeuw, vervalt de Postbaan als hoofdweg en wordt het Oude Postbaan. Vanaf dat moment raken de Maasdorpen in een zeker isolement dat  pas vanaf 1 januari 1926 langzaam doorbroken wordt.
Deze datum is een keerpunt in de geschiedenis van onze streek. De Staatsmijn Maurtits wordt namelijk op 1 januari 1926 in gebruik genomen. Dan pas zijn de bewoners van de Maasdorpen weer sinds zeer lange tijd in staat om hun brood in eigen streek te verdienen en komt er geld onder de mensen voor huizenbouw. De oude veewegen naar de heide herwinnen hun belang en veranderen ook van naam, dit  worden de Mauritswegen in de diverse dorpen. De kortste route om de mijn vanuit Geulle te bereiken is via de Eykskensweg, het Einde, Daalstraat, Veestraat, Koolweg en Mauritsweg. Hierdoor werd het vebindingsstuk (de Geversdelle) weg tussen de Eijkskensweg en het Einde steeds belangrijker en verviel de Holstraat tot veldweg. Toen begin jaren 70 de spoorweg in de Veestraat voor verkeer werd afgesloten verschoof de verkeersstroom via  de Dries en Kempken naar de spoorbrug op het Mergelakker.  


Afbeelding. Dezelfde routes in 1865. In de splitsing van de weg van Elsloo naar Sittard met de Postbaan is inmiddels het Roodhuis gebouwd. Dit is afgebroken. In een van de stallen is momenteel restaurant Ruimzicht gevestigd. Inmiddels is het spoor en de Rijksweg (groene stippen) aangelegd.De heide is dan geheel ontgonnen.Ook vroeger kon er in korte tijd veel veranderen (zoals de omvang van het Steinderbos).

Na de aanleg van de spoorlijn in de 19e eeuw vonden er nog aanpassingen plaats, maar de hoofdwegen van het hedendaagse Elsloo hadden zich al gevormd. Door de hei langs de Borrekuil (nu Lindeheuvel) ging de route naar Sittard. De Elserveestraat en Heistraat werden samen Staasjewaeg, de waeg nao de Staasje en naar Beek. Rond de Staasje ontwikkelde zich bedrijvigheid. Het was het eerste industrieterrein van Beek.

Afbeelding. Groeten uit Beek staat op de kaart. Graag of niet... het was en is Station Beek-Elsloo. Dit mooie station was in de 80-er jaren ineens “verdwenen"
Op stationsweb.nl staat de identieke foto uit de collectie van Hub Hoedemakers, maar dan zonder "groeten"

Ook kon men via Catsop over de Horsterweg en deRijksweg naar Maastricht reizen. Ook ging men met de trein; om op het kaartje te besparen liep men naar het station in Geulle. Hetzelfde deden de mijnwerkers naar de Emma en de Hendrik en brikkebekkers die in de Oostelijk Mijnstreek nog lang werk vonden. Zij liepen of fietsten vanuit Elsloo via Neerbeek naar Spaubeek. Hier nam men dan de trein. De grote omweg via Sittard omzeilde men zo en men spaarde op het kaartje.  

Uiteindelijk herhaalt de geschiedenis zich en de belangrijkste Noord-zuid verbinding in Limburg komt weer langs de Maasdorpen te lopen, de autoweg Genua-Amsterdam. De Staatsmijn Maurits transformeert naar DSM. De toegangswegen hoefden niet gemaakt te worden, die waren er al en bleven tot op de dag van vandaag gaan we via de Koolweg naar DSM en de Autoweg naar het noorden. Via de Michiel de Ruyterstraat (die eigenlijk o.i. Crupelsweg moet heten) als opvolger van de Stationsstraat-Oost, naar de oprit voor Maastricht en de weg naar Beek. Wel werden de wegen door het DSM-terrein (de Hei) afgesloten, dit betekende echter wel omwegen naar Sittard (over de Urmonderbaan)  en Geleen via Beek of over Stein.

Afbeelding. De hoofdwegen uit de 19e eeuw op een kaart van 1985. De open ruimten tussen de wegen waren toen al bijna opgevuld en inmiddels helemaal. In Stein ligt een van de belangrijkste kruispunten van wegen in Europa, Kerensheide. De autoweg Keulen-Antwerpen (E39/A2) kruist hier de autoweg Genua-Amsterdam(E9/A2).

Laat reactieformulier zien